70 lat zakładów Vrchlabí w strukturach marki ŠKODA

2016-08-23

Włączenie w roku 1946 nadwoziowni Vrchlabí w struktury znacjonalizowanej samochodowej dywizji AZNP ŠKODA Mladá Boleslav otwierało nowy rozdział w historii tej organizacji. W dniu 27 października 1945 roku zakłady ŠKODY zostały nie tylko upaństwowione, wygasł równocześnie trwający dwie dekady ich związek z przemysłowym konglomeratem ŠKODA z Pilzna. Zmiana ta otworzyła przed niewielkim zakładem we Vrchlabí nowe perspektywy oraz nadzieje na rozbudowę i zwiększenie zatrudnienia.
Związki Vrchlabí z motoryzacją sięgają roku 1908. Wówczas uruchomiono tam jednostkową produkcję samochodowych nadwozi, budowanych z pietyzmem ręcznie na indywidualne zamówienia. Doświadczenie – jak zwykle w takich przypadkach – zdobywano przy produkcji konnych powozów, trwającej w tym miejscu, pod szyldem Ig. Th. Petera & Synové, już od 1864 roku. Ciągłość miejsca i rzemieślniczej perfekcji wyniosły organizację do grona najbardziej szanowanych pracowni karoseryjnych regionu. Karoserie z Vrchlabí zdobiły podwozia wyprodukowane w wytwórniach RAF (Liberec), Tatra, Zbrojovka Brno, Praga, Walter, FIAT i oczywiście ŠKODA. Tuż przed zmianą profilu działalności, w latach 1904-1906 oddano do użytku nowe hale wytwórcze, zbudowane w obecnym miejscu funkcjonowania fabryki. W 1911 roku na podwoziu RAF skompletowano tutaj osobistą limuzynę cesarza Franciszka Józefa I. Lata dwudzieste to specjalizacja zakładów w produkcji nadwozi do aut użytkowych i do przewozu osób, w tym gości licznych, okolicznych uzdrowisk. W kolejnej dekadzie prym wiodły głównie kabriolety, budowane na podwoziach najbardziej renomowanych producentów.
W ramach nowego, powojennego podziału obowiązków, zakład we Vrchlabí profilowano pod budowę pochodnych odmian modeli podstawowych, zwłaszcza użytkowych. Erę budowanych seriami odmian modeli ŠKODA rozpoczęła rodzina pojazdów 1101/1102, opuszczająca bramy zakładów w przeznaczeniach furgon, sanitarnym, station-wagon (STW) oraz roadster.
Łącznie w latach 1946-52 skompletowano ich we Vrchlabí ponad 11 tysięcy egzemplarzy. Kolejnym modelem, budowanym tutaj wyłącznie w przeznaczeniach użytkowych, był popularny sedan, czyli rodzina modeli 1200/1201. Tych w odmianach sanitarnej, furgon, STW oraz pick-up skompletowano w ilości przekraczającej 38 tysięcy sztuk.
Vrchlabí było także miejscem narodzin modeli 1202 STW oraz legendarnego 1203 – obu w licznych wykonaniach. Słynną 1203-kę do roku 1981 powielono w ilości prawie 70 tysięcy egzemplarzy, by następnie przesunąć jej montaż do słowackich zakładów TAZ Trnava.
W latach 80. na program produkcyjny zakładów składały się już pojazdy osobowe: konkretnie lepiej wyposażone, zwykle eksportowe wersje modeli ŠKODA 105-130 (prawie 110 tysięcy egzemplarzy), a następnie Favorit. Wyłącznie tutaj kompletowano Formana – odmianę uniwersalną przebojowego modelu Favorit. Następnie nastała era wybranych, choć niekoniecznie o podwyższonym standardzie wykończenia, specyfikacji modeli Felicia (w tym wyłącznie niecodziennej Fun), Fabia oraz Octavia pierwszej i drugiej generacji. Stąd też wyruszała do zakładu w Poznaniu część zestawów montażowych pojazdów w systemie SKD. Ostatnim modelem samochodu, kompletowanego dotąd we Vrchlabí, był Roomster z lat 2010-2013.
W dniu 23 stycznia 2013 roku produkcja tego modelu została przeniesiona ponownie do Kvasin, w których powstawał już w okresie 2006-2010. Od tego dnia, fabryka we Vrchlabí otrzymała nowe zadania w strukturach koncernu VWG – produkcję zautomatyzowanych, dwusprzęgłowych, siedmiostopniowych przekładni DQ200. Znane powszechnie pod oznaczeniem DSG, są stosowane w niezliczonych modelach koncernu.
Nowe zadania stawiane przed zakładem zostały wsparte inwestycjami w wysokości 170 milionów euro oraz istotnym zwiększeniem zatrudnienia zakładu. Dziennie zakład jest obecnie w stanie skompletować 2 tysiące przekładni DQ200 – zatem dwukrotnie więcej niż w roku 2013. W dniu 1 marca 2016 roku zakład we Vrchlabí otrzymał tytuł „Fabryki Roku 2015”, przyznany głównie za błyskawiczną i udaną transformację z producenta samochodów w uznanego wytwórcę komponentów. W chwili obecnej fabryka zatrudnia 1 070 pracowników, w tym wielu z Polski i jest największym pracodawcą regionu.
Dane techniczne samochodu ŠKODA Felicia Fun 1.3 MPI Typ 796, 1997 – produkcja Vrchlabí
- silnik: rzędowy, czterocylindrowy, czterosuwowy; górnozaworowy OHV, chłodzony cieczą, wał korbowy podparty w trzech punktach, napęd rozrządu za pośrednictwem łańcucha, umieszczony poprzecznie z przodu, napędzający koła przednie
- średnica cylindra: 75,5 mm, skok tłoka: 72 mm, objętość skokowa: 1289 ccm
- stopień sprężania: 10,0:1
- zasilanie: wielopunktowy wtrysk paliwa MPI
- moc maksymalna: 68 KM przy 5 000 obr./min
- maksymalny moment obrotowy: 106 Nm przy 3000 obr./min
- instalacja zapłonowa: o napięciu 12 V, zapłon bezstykowy, elektroniczny, alternator 70 A,
- układ smarowania: ciśnieniowy filtr pełnoprzepływowy
- skrzynia przekładniowa: pięciostopniowa, manualna, w pełni zsynchronizowana
- napęd: kół przednich,
- nadwozie: samonośne, całkowicie stalowe, dwudrzwiowe typu pick-up, 2-miejscowe, po wysunięciu przegrody – 4-miejscowe, opcja nadbudowy z tworzywa sztucznego, lakierowane wyłącznie w kolorze żółtym Fun z dodatkami w tonacji żółtej, pomarańczowej lub zielonej
- podwozie: nośna płyta podłogowa
- zawieszenie kół przednich: trójkątne wahacze, kolumny McPherson, amortyzatory hydrauliczne
- zawieszenie kół tylnych: podatna belka wleczona, sprężymy śrubowe, amortyzatory hydrauliczne
- układ hamulcowy: hydrauliczny, wspomagany, dwuobwodowy, hamulce tarczowe osi przedniej i bębnowe osi tylnej, opcja układu ABS
- układ kierowniczy: przekładnia zębatkowa, bezpieczna kolumna kierownicy, od 1997 opcja układu wspomagania
- ogumienie: 165/80R13, obręcze ze stopów lekkich
- rozstaw osi: 2450 mm
- rozstaw kół: 1420 mm - przednich i 1380 mm - tylnych
- wymiary zewnętrzne: długość 4245 mm, szerokość 1680 mm, wysokość: 1465 mm (bez nadbudowy)
- masa własna: 1005 kg
- pojemność zbiornika paliwa: 42 l
- czas przyspieszenia 0-100 km/h: 14 s
- prędkość maksymalna: 156 km/h
- średnie zużycie paliwa: 5,6 l przy 90 km/h, 8,1 l przy 120 km/h i 8,6 l w warunkach jazdy miejskiej
- ilość zbudowanych egzemplarzy: 4016 szt., w tym 612 szt. przystosowanych dla ruchu lewostronnego
- ciekawostka: w roku 1954 zakład we Vrchlabí zyskał organizacyjną niezależność i pod nazwą AZV (Automobilový závod Vrchlabí) przetrwał do roku 1958, w którym ponownie i już nieodwołalnie został włączony w struktury AZNP ŠKODA.
dla ŠKODA PR Portal - Tomasz Orlik, Automobilista, sierpień 2016
Fotografie: archiwum ŠKODA