RAPID na Czarnym Lądzie.

Wkrótce także współpracownik wydziału zoologicznego praskiego Muzeum Narodowego. Już w latach 1927-31, w towarzystwie przyjaciela Oldřicha Kučera ukończył trzy, niebagatelne pod względem formatu wyprawy – dwie dokoła świata i jedną europejską, przemierzaną wszak pieszo. W roku 1933 rozpoczął ekspedycję europejsko-afrykańską, stanowiącą jednocześnie podróż poślubną. Odtąd już zawsze towarzyszem wypraw Stanislava Škuliny była jego małżonka, Marie.

ŠKODA wsparła nakreśloną z rozmachem wyprawę afrykańską z 1936 roku, przekazaniem fabrycznie nowego egzemplarza modelu RAPID. Co ciekawe, podróżnicy zrezygnowali z jakichkolwiek modyfikacji pojazdu i poza bagażnikiem dachowym oraz parą rezerwowych kół kremowy RAPID wyruszył do Afryki w fabrycznej konfiguracji. Czterodrzwiowy sedan pozbawiony był zatem specjalnego ogumienia, powiększonego zbiornika paliwa czy dodatkowego oświetlenia. Jako że został wyprodukowany tuż przed rozpoczęciem eskapady, posiadał za to najświeższe innowacje, wprowadzone do serii w maju 1936 roku – bębny hamulcowe o średnicy zwiększonej z 220 do 275 mm oraz obręcze kół z charakterystycznymi otworami wentylacyjnymi.

Małżeństwo opuściło Czechosłowację, kierując się na Paryż, a następnie Londyn, w którym dopełniło większości formalności związanych z przemierzaniem poszczególnych, afrykańskich kolonii. Niepokoje w Hiszpanii, stojącej właśnie na progu wojskowego przewrotu, a wkrótce wojny domowej, zmusiły podróżników do korekty pierwotnego planu wyprawy, wycinając z niego tak Hiszpanię, jak i jej afrykańskie kolonie.

Tym samym, na statek płynący do Afryki, RAPID zaokrętował się w Bordeaux, w miejsce planowego Gibraltaru osiągalnego przecież przez przejazd terytorium Hiszpanii.

Afrykańska podróż rozpoczęła się w Dakarze, początkowo na południe, w kierunku Wybrzeża Kości Słoniowej, a z największego miasta tego kraju, Abidżanu – na wschód kontynentu. Przez Nigerię, Kongo i Kenię, na przekór bezdrożom i ulewnym deszczom. Przy pokonywaniu rzek i rozlewisk wielokrotnie przydało się doświadczenie Stanislava związane ze sportami wodnymi. Dzielny RAPID wraz z załogą i minimalnym bagażem pokonywał je przy pomocy prowizorycznych tratew.

Po bez mała rocznej przeprawie, poprzez Tanzanię ekipa osiągnęła ziemie Portugalskiej Afryki Wschodniej (dziś Mozambik). Wręcz oczywistym kolejnym etapem podróży stał się Madagaskar, na który RAPID, ze stanem drogomierza przekraczającym 30 tysięcy km, przeprawił się naturalnie statkiem.

W trakcie całej wyprawy podróżnicy starali się odwiedzać sklepy obuwnicze rodzimej marki Bat’a oraz… całkiem licznych partnerów handlowych marki ŠKODA. Poza bieżącym serwisem konserwacyjnym, RAPID nie wymagał jednak żadnych napraw czy wymian części.

Powrót z Madagaskaru miał początkowo oznaczać oficjalne zakończenie wyprawy. Barwne korespondencje licznie publikowane w prasie odniosły oczekiwany przez dyrektora marki, Karla Hrdličkę, efekt. Idealnie wspomagały ogłaszany właśnie, rekordowy wzrost sprzedaży wszystkich modeli czechosłowackiego producenta.

Na fali sukcesu, postanowiono o kontynuacji przedsięwzięcia. Na południe, do Kapsztadu i na Przylądek Dobrej Nadziei, a następnie na północ, przez interior do… samego Egiptu. Z tego względu podróż ta przeszła do historii ekspedycji oraz marki jako „52 000 km - dwukrotnie poprzez Afrykę samochodem ŠKODA RAPID ”.

Szczęśliwe zakończenie wyprawy dokonało się dnia 18 maja 1938 roku, w którym Stanislav i Marie oraz ŠKODA RAPID powrócili do Pragi. Fabryka upamiętniła podróż wydaniem, poszukiwanej dziś przez miłośników marki, broszury. Dzielny RAPID przeczekał czasy wojny we wnętrzach wiejskich zabudowań gospodarczych. W maju 1946 wyruszył ponownie do Afryki, tym razem z przyczepą. Zmiana ustroju w Czechosłowacji sprawiła, że zarówno samochód, jak i małżonkowie Škulinowi, znaleźli nowy dom w Afryce. Ale to już temat na odrębną opowieść …

Dane techniczne samochodu ŠKODA RAPID II Typ 901, 1936 – Ekspedycja Afrykańska czerwiec 1936 – maj 1938

silnik: rzędowy, czterocylindrowy, czterosuwowy; bocznozaworowy SV, chłodzony cieczą w obiegu wymuszonym – układ z termostatem, pompą wody i stale pracującym wentylatorem chłodnicy; wał korbowy podparty w trzech punktach, umieszczony wzdłużnie z przodu, za osią przednią
średnica cylindra: 70 mm, skok tłoka: 90 mm, objętość skokowa: 1386 ccm
stopień sprężania: 6,0:1
zasilanie: gaźnik pojedynczy Zenith
moc maksymalna: 31 KM przy 3500 obr./min
instalacja zapłonowa: o napięciu 6 V, prądnica Bosch 90 W, rozdzielacz zapłonu Scintilla
układ smarowania: ciśnieniowy
skrzynia przekładniowa: trzystopniowa, manualna, przełożenia 2. oraz 3. zsynchronizowane, napęd z silnika przekazywany wałem umieszczonym wewnątrz centralnej rury nośnej
napęd: kół tylnych, mechanizm różnicowy w zespole osi tylnej
nadwozie: szkielet drewniany, poszycie z blach stalowych, wsparte na płycie podłogowej mocowanej do poprzeczek centralnej ramy rurowej, czterodrzwiowe typu limuzyna ze stałym dachem, czteromiejscowe
podwozie: centralna rama rurowa, rozwidlona z przodu pod silnik i skrzynię biegów, z poprzeczkami mocującymi nadwozie
zawieszenie kół przednich: trójkątne górne wahacze, poprzeczny dolny resor piórowy, amortyzatory ramieniowe
zawieszenie kół tylnych: półosie pędne wahliwe, poprzeczny resor piórowy
układ hamulcowy: hydrauliczny, jednoobwodowy, działający na wszystkie cztery koła, hamulce bębnowe obu osi
układ kierowniczy: przekładnia śrubowo-kulkowa
ogumienie: 5.75x16, obręcze stalowe, tłoczone
rozstaw osi: 2550 mm
rozstaw kół: 1170 mm - przednich i 1220 mm - tylnych
wymiary zewnętrzne: długość 4030 mm, szerokość 1510 mm, wysokość: 1550 mm
masa własna: ok. 950 kg – bez modyfikacji
pojemność zbiornika paliwa: standardowo 36 l
bagażnik: dostępny z wnętrza pojazdu
prędkość maksymalna: ok. 100 km/h
średnie zużycie paliwa: 9-10 l/100km
ilość zbudowanych egzemplarzy: 3900 sztuk modelu RAPID z silnikami 1.4SV, w latach 1935-1938
ciekawostka: afrykańska wyprawa RAPID-a z roku 1936 była piątą, dużą ekspedycją Stanislava Škuliny. Reklamowy cel marki miał jedynie charakter uzupełniający – zasadniczym przeznaczeniem podróży były badania etnograficzne i entomologiczne. Przeważająca część powstałej w trakcie jej trwania dokumentacji dotyczy właśnie tych, dalekich od technicznych, zagadnień

dla ŠKODA PR Portal - Tomasz Orlik, Automobilista, grudzień 2016
Fotografie: archiwum ŠKODA