Inteligentne Systemy Transportowe

Intensywny rozwój gospodarczy, wzrost zamożności i potrzeba mobilności powodują, że wciąż rośnie liczba samochodów. Wzrost ten jest szczególnie odczuwalny w miastach. Infrastruktura drogowa projektowana pod niższy poziom ruchu staje się niewydolna, rośnie również poziom zanieczyszczenia środowiska. W tej sytuacji przed samorządami stoi zadanie zapewnienia rozwiązania, które zapewni lepszą regulację i optymalizację ruchu samochodów, a w konsekwencji sprawny transport i czyste środowisko.

Zalecanym kierunkiem poprawiającym sytuację jest działanie w oparciu o wyższe technologie integrujące rozwiązania technologiczne i organizacyjne. W miastach pojawiają się tzw. systemy ITS (Intelligent Transport System). Zgodnie z definicją przedstawioną na I Światowym Kongresie w dziedzinie systemów transportowych w Paryżu w 1944 roku, ITS to systemy stanowiące obszerny zbiór różnorodnych technologii (telekomunikacyjnych, informatycznych, automatycznych i pomiarowych), które świadczą innowacyjne usługi związane z różnymi rodzajami transportu i zarządzania ruchem w celu ochrony bezpieczeństwa oraz mobilności pasażerów i towarów, a także poprawy standardu usług transportowych i zwiększenia efektywności całego systemu transportowego miasta, a przy tym ograniczenia degradacji środowiska naturalnego.

„Inwestycja w system znajduje szczególne uzasadnienie w sytuacjach, gdy w wyniku ograniczonego dostępu do części miasta, zahamowane są w niej inwestycje, utrudniona jest działalność firm i mobilność mieszkańców. System pomaga również uporać się z problemem ochrony części miasta przed zanieczyszczeniami powietrza i hałasem, również w sytuacjach, gdy miasto do rozwoju potrzebuje sprawnego, elastycznego systemu transportu publicznego i prywatnego” - tłumaczy instruktor ŠKODA Auto Szkoły, Radosław Jaskulski.

System do działania wykorzystuje najnowsze technologie teleinformatyczne od Internetu przez sieci komórkowe, urządzenia do monitorowania ruchu, kamery, urządzenia do monitorowania i pomiaru pogody, zmienne tablice świetlne, system nawigacji satelitarnej itp.

Podstawą działania ITS jest gwarancja przepływu informacji wewnątrz systemu, który zarządza danymi z miejskich systemów transportowych, takich jak zarządzanie ruchem miejskim, zarządzanie transportem publicznym, zarządzanie wypadkami, udostępnianie informacji drogowych podróżnym, zarządzanie systemami opłat drogowych i automatyczną rejestracją wykroczeń drogowych. Efektem ma być zwiększenie możliwości kontroli oraz możliwość sprawnego sterowania.

Główną zaletą inteligentnych systemów jest nie samo zbieranie danych, ale ich analizowanie i przetwarzanie w celu określenia w czasie rzeczywistym sytuacji na drodze i dobranie do niej adekwatnych środków, by tę sytuację kontrolować. Dzięki wielu dostępnym źródłom informacji system posiada na przykład dane o natężeniu i charakterze ruchu drogowego. Może określić takie parametry, jak liczba przejeżdżających przez dany odcinek drogi pojazdów w określonym czasie, kierunek poruszania się pojazdów czy czas ich przebywania w danym odcinku. Wykorzystanie tych urządzeń pozwala również na określenie odległości pomiędzy pojazdami czy rozpoznawanie zdarzeń i wypadków drogowych.

Zebrane informacje trafiają do Centrum Zarządzania Ruchem, a stąd są przekazywane odbiorcom, którymi mogą być użytkownicy infrastruktury, władze lokalne, służby kontroli ruchu, służby ratunkowe. Komunikacja odbywa się za pomocą Internetu, telefonów, zmiennych tablic świetlnych czy systemu komunikacji radiowej.

Według badań korzystanie z Inteligentnych Systemów zmniejsza czas podróży nawet o 80% i zużycie energii o 45-70%. Dodatkowo za inwestycją w ITS przemawiają elementy niewycenione, takie jak poprawa komfortu i kosztów podróżowania czy zwiększenie korzyści ekonomicznych w regionie.

W Polsce system w różnym zakresie został wdrożony między innymi w Warszawie, Gdańsku, Gdyni i Sopocie, Poznaniu, Krakowie, Szczecinie i Białymstoku. Argumentów za wdrożeniem ITS jest wiele, system jednak ma swoje ograniczenia. Bez zmiany przyzwyczajeń użytkowników dróg sytuacja stale polepszać się nie będzie. Potrzebna jest odpowiedzialność i nowe podejście do zagadnienia mobilności.