Rok wyjątkowych rocznic

 

Losy dywizji samochodowej potężnego koncernu z Pilzna – głównej siedziby czeskiego przedsiębiorstwa przemysłu maszynowego - sięgają roku 1919, w którym powołano do życia oddział produkcji pojazdów, opierający się głównie na konstrukcjach licencyjnych. W ten sposób, ogromny konglomerat, kojarzony głównie z przemysłem ciężkim i zbrojeniowym, rozszerzył swą ofertę o pojazdy różnego przeznaczenia.

Do połowy lat 20. XX wieku pod marką tą można było spotkać zarówno jedną z najbardziej wyrafinowanych technicznie limuzyn świata (model 25/100, powstający na licencji Hispano-Suiza), jak i ciężkie ciągniki drogowe, pojazdy opancerzone, traktory czy parowe ciężarówki (ŠKODA Sentinel). Dalszy rozwój tej gałęzi koncernu z Pilzna zatrzymały ważne decyzje strategiczne. Fuzja przedsiębiorstwa z producentem samochodów z Mladá Boleslav, firmą Laurin&Klement, spowodowała jednoczesne przejęcie całkiem bogatego programu produkcyjnego, ale także doświadczenia i wieloletniej tradycji. Mimo potężnych dysproporcji w kapitałach obu firm, połączenie sił przebiegło w sposób zupełnie dobrowolny, niosąc wymierne korzyści dla obu stron umowy. Na podkreślenie harmonijnego przebiegu fuzji, przez kilka sezonów na osłonach chłodnic samochodów, wytwarzanych nadal w Mladá Boleslav, można było spotkać równocześnie znaki firmowe ŠKODA oraz Laurin&Klement. W czerwcu tego roku, mija 90 lat od tego wydarzenia – szczęśliwego zbiegu wypadków, łączącego na zawsze doświadczenie i tradycję z kapitałem oraz dostępem do nowych rynków oraz technologii. Od tego czasu samochody ŠKODA, posiadające ducha i witalność marki Laurin&Klement stały się znane na całym świecie, w niczym nie ustępując pojazdom najbardziej renomowanej konkurencji.

Drugą z rocznic, której nie sposób pominąć w tym roku, jest jubileusz koncepcji samochodu w marce Laurin&Klement. I o ile sam samochód zaprezentowano oficjalnie w kwietniu roku 1906, podczas salonu motoryzacyjnego w Pradze, to jego koncepcja, projekt, powstanie i pierwsze testy drogowe, przypadają w całości na sezon poprzedzający. To właśnie w roku 1905, zatem 110 lat temu, ten uznany producent rowerów i motocykli (sprzedawanych pod nazwą Slavia) wkroczył do świata pojazdów czterokołowych.

 

Zwiastunem tej rewolucji była premiera silnika do pierwszego samochodu marki, zorganizowana także na praskim salonie, w kwietniu roku 1905. Dalej wypadki potoczyły się błyskawicznie – do końca roku nie tylko zaprojektowano pojazd, opracowano technologię jego wytwarzania, skalkulowano koszty oraz cenę, ale i zbudowano dwa egzemplarze przedprodukcyjne, poddając je serii jazd próbnych i niezbędnych, technicznych korekt. Tym samym, za rok fizycznych narodzin pierwszego samochodu marki Laurin&Klement należy przyjąć 1905, mimo jego oficjalnego dopuszczenia do ruchu, uroczystej prezentacji i rozpoczęcia sprzedaży w kolejnym sezonie.

 

Jako trzeci z najważniejszych, tegorocznych jubileuszy związanych z historią marki, wymienić należy okrągłą rocznicę powołania samego przedsiębiorstwa Laurin&Klement. 30 września 1895 roku panowie Václav Laurin oraz Václav Klement zwrócili się do rady miejskiej Mladá Boleslav o pozwolenie na budowę warsztatu, w którym planowali naprawiać, a następnie produkować jednoślady napędzane siłą mięśni. Wskazana we wniosku lokalizacja spotkała się z odmową ratusza, z uwagi na brak systemu kanalizacji.

Ostatecznie, 120 lat temu, w pierwszych dniach grudnia 1895 roku firma L&K rozpoczęła swą działalność na ówczesnych peryferiach miasta, w dzielnicy Na Hejtmánce. Osiadła w wynajmowanych pomieszczeniach, mieszczących się na parterze jednopiętrowego domu numer 149/III przy ulicy Benatskiej. Lista płac z grudnia 1895 roku obejmowała dwóch pracowników, jednego ucznia i – naturalnie – dwóch wspólników-założycieli. Co ciekawe, Václav Klement, jakby niepewny powodzenia przedsięwzięcia, nie zakończył prowadzenia swojego dotychczasowego interesu, stawiając za ladą, spłaconego przed rokiem antykwariatu, swą małżonkę Antonię. W roku 1895 cała firma Laurin&Klement zajmowała powierzchnię 120m², wykorzystując wyłącznie obrabiarki napędzane nożnie. Zakup pierwszej maszyny parowej, służącej do wprawiania w ruch za pomocą przekładni, narzędzi skrawających i prostej prasy oraz wzmocnienie kadry o kolejne sześć etatów, nastąpiło już w roku 1896.

Wymienione trzy, najważniejsze rocznice roku 2015 związane z marką ŠKODA są wyjątkowo symboliczne. W trakcie jednego sezonu świętujemy jubileusze absolutnego początku historii przedsiębiorstwa, jego wkroczenia do grona producentów pojazdów samochodowych, z których słynie do dziś, oraz biznesowej decyzji, która nie tylko pozwoliła na przetrwanie, ale roztoczyła przed nim nowe, świetliste perspektywy.

 

Możliwości te zostały docenione i należycie wykorzystane przez kolejne dekady, mimo licznych zmian otoczenia gospodarczego i politycznego. Wysoki poziom techniczny i organizacyjny firmy L&K umożliwił jej fuzję z marką ŠKODA w latach 20. XX wieku. Imponujący dorobek z lat 30., w tym osiągnięcie statusu największego producenta pojazdów w kraju (1936) – w miarę łatwe odrodzenie w nowej, powojennej rzeczywistości. Zaś aktywność i możliwie efektywne wykorzystywanie potencjału w dobie socjalizmu – szybkie znalezienie silnego partnera strategicznego po okresie aksamitnej rewolucji i ustrojowej transformacji. Osiągnięcie dzisiejszej pozycji marki ŠKODA nie byłoby możliwe bez wysiłku i konsekwencji na każdym z etapów tej historii. Po 120 latach nieustannego rozwoju zalicza się do niezwykle elitarnego grona producentów, mających swe korzenie na naszym kontynencie, wieloletnie struktury oparte na własnym kapitale i przepiękne karty dorobku, który od dawna szanuje i pielęgnuje.

Autor: Tomasz Orlik, kwiecień 2015
Fotografie: archiwum ŠKODY