22 września 2015

ŠKODA 1100 OHC – pięć kopii doskonałości

Niezwykle dynamiczny rozwój marki ŠKODA, przypadający na lata 30. XX wieku, miał nieocenione skutki w następnej dekadzie, w której cała Europa otrząsała się z przerażającego bilansu właśnie zakończonego, światowego konfliktu. Biorąc pod uwagę zniszczenia matecznika marki w wyniku bombowych nalotów z maja 1945, uruchomienie regularnej produkcji dokładnie rok później świadczy o nieprzeciętnej organizacji przedsiębiorstwa.

Prawie natychmiast produkcję wsparto doskonałą promocją, przejawiającą się nie tylko licznymi zabiegami zwiększenia sprzedaży na rynkach eksportowych, ale również bezzwłoczną i nośną obecnością marki na scenie sportów motorowych. W najwcześniejszym okresie barw marki broniły nieznacznie modyfikowane, seryjne egzemplarze modelu 1101.

Erę powojennych pojazdów ŠKODY, specjalnie przygotowanych do wyczynu, otworzyła ewolucja 1101 Sport, po której nadszedł czas bolidu Supersport. Ten, w szczytowej fazie rozwoju mógł poszczycić się 1,5-litrowym silnikiem, doładowanym parą kompresorów i rozwijającym moc około 180 KM.

Prace nad pojazdami wyczynowymi nowej generacji rozpoczęły się wiosną 1956 roku. Piękne w formie nadwozie nakreślił bardzo młody wówczas, a w przyszłości ściśle związany z marką, projektant Jaroslav Kindl. W pierwotnym kształcie wyposażono je w chowane reflektory, zastąpione ostatecznie umieszczonymi w błotnikach i osłoniętymi kloszami ze szkła organicznego. Pierwsze samochody, rozwijane dla klasy do 1100 ccm pod oznaczeniem Typ 968, stanęły na kołach u schyłku sezonu 1957. Były nimi dwa roadstery, różniące się nieco między sobą poszczególnymi panelami laminatowych nadwozi i święcące swą bojową premierę podczas wyścigu organizowanego w rodzimym mieście wczesnym latem roku 1958. Jeden z nich, kierowany przez Miroslava Fouska, wywalczył ostatecznie najwyższe podium tej imprezy.

Ten sukces zachęcił fabrykę do rozbudowy kalendarza sportowej aktywności nowych pojazdów. Jeszcze w tym samym sezonie miał miejsce zagraniczny debiut bolidów, zwanych najczęściej 1100 OHC. Był nim sierpniowy wyścig w Budapeszcie, w którym dwie czerwone ŠKODY stanęły na starcie koło w koło nie tylko z renomowaną konkurencją, ale i z polskimi konstrukcjami typu Rak i Krab.

Václav Bobek, w klasie do 1500 ccm, wywalczył dla ŠKODY trzecie miejsce, uznając jedynie wyższość Serba Milivoja Božića w Porsche, reprezentującego Jugosławię oraz naszego Jerzego Jankowskiego, startującego na wyraźnie słabszym Raku 650.

Kolejne sezony również obfitowały w mniejsze i większe sukcesy sportowych Typów 968. Ich zwieńczeniem było obsadzenie przez Miroslava Fouska i Jaroslava Bobka dwóch najwyższych miejsc w wyścigu rozgrywanym w sezonie 1962 na leningradzkim torze Newskoje Kolco. Niedługo później zapadła decyzja o zakończeniu wyczynowej kariery bolidów i ich odsprzedaży prywatnym użytkownikom. Natomiast jeszcze w sezonie 1959 zbudowano dwa pojazdy z nadwoziami zamkniętymi, uformowanymi ręcznie z blach aluminiowych. Stanowiły one studium nad optymalizacją konstrukcji pod względem masy, aerodynamiki (Cx=0,37), dostrojenia podwozia i sterowalności przy wysokich prędkościach. Ich sportowy debiut miał miejsce w kwietniu 1960 roku, na trasie wyścigu rozgrywanego w Mladá Boleslav.

Pomimo tak samo wysokich osiągów, jak odmiany pozbawione dachu, prócz wspomnianej badawczej, pełniły głównie rolę reprezentacyjną – wypracowując sobie opinię jednych z najpiękniejszych projektów w historii marki.

Niestety, żaden z egzemplarzy z aluminiowym nadwoziem coupe, nie przetrwał do dnia dzisiejszego. Natomiast dwa zbudowane pierwotnie roadstery miały znacznie więcej szczęścia – pierwszy wzbogaca zbiory firmowego muzeum w Mladá Boleslav, drugi jest własnością brytyjskiego importera generalnego marki. Na Wyspy trafił już w roku 1968, ewakuowany z Czechosłowacji przez ówczesnego właściciela, krótko przed inwazją wojsk Układu Warszawskiego. Egzemplarz z muzeum fabrycznego prowadzi nadal zupełnie aktywne życie – nie stroniąc od rajdów i parad pojazdów zabytkowych oraz dziennikarskich prezentacji. Wyposażony obecnie w nieco inne gaźniki (Weber), rozdzielacze zapłonu i cewki oraz drobne dodatkowe wskaźniki i wyposażenie stanowiska pilota, potrafi potężnie zaskoczyć tak możliwościami układu napędowego, jak i pędem powietrza wdzierającego się nad radykalnie niską, czołową owiewkę.

Dane techniczne ŠKODA 1100 OHC (Typ 968, nadwozie wyczynowe typu roadster), 1957

- silnik: rzędowy, czterocylindrowy, aluminiowa głowica z rozrządem typu DOHC napędzanym od wału korbowego za pośrednictwem zespołu kół zębatych, wał korbowy podparty w trzech punktach; chłodzony cieczą; umieszczony wzdłużnie za osią przednią i pochylony w prawo, napęd kół tylnych. Silnik wywodzi się z jednostki napędowej modelu Š440 poddanej rozległym modyfikacjom.

- średnica cylindra: 68 mm, skok tłoka: 75 mm, objętość skokowa: 1089 ccm

- zasilanie: dwa gaźniki Jikov 35

- stopień sprężania: 9,0:1

- moc maksymalna: 92 KM przy 7 700 obr./min, maksymalna, krótkotrwała prędkość obrotowa silnika – 8 500 obr./min

- instalacja elektryczna: o napięciu 12 V, układ zapłonowy magnetoelektryczny zdublowany Scintilla-Vertex, prądnica PAL 130 W, dwie świece na cylinder

- układ smarowania: ciśnieniowy, dwie pompy olejowe

- skrzynia przekładniowa: pięciostopniowa, umieszczona przed osią tylną we wspólnej obudowie z przekładnią główną (transaxle)

- sprzęgło: mokre, wielopłytkowe, sterowanie hydraulicznie

- układ kierowniczy: przekładnia ślimakowa, zdejmowane koło kierownicy

- zawieszenie przednie: podwójne wahacze poprzeczne, drążki skrętne, amortyzatory

- zawieszenie tylne: skośne wahacze wleczone, drążki skrętne, amortyzatory

- układ hamulcowy: hydrauliczny, dwuobwodowy; hamulce bębnowe: kół przednich umieszczone w piastach, kół tylnych – przy przekładni głównej

- koła: obręcze Borrani-Milano 3,50 D-15 z lekkich stopów, wyplatane, z nakrętką centralną, ogumienie 5,00x15 lub 5,50x15 firmy Barum

- rozstaw osi: 2 200 mm

- rozstaw kół: osi przedniej 1 200 mm, osi tylnej 1 250 mm

- nadwozie: dwumiejscowy, otwarty samochód wyczynowy, karoseria typu roadster, wykonana z laminatu (cztery zasadnicze panele) wsparta na rurowej ramie przestrzennej spawanej z cienkościennych rurek ze stali szlachetnej

- wymiary zewnętrzne nadwozia: długość 3880 mm, szerokość 1430 mm, wysokość 964 mm

- masa własna: ok. 550 kg

- prędkość maksymalna: w zależności od zastosowanych przełożeń, maksymalnie 190 km/h

- ilość zbudowanych egzemplarzy: 4/5 – dwa z nadwoziami wyczynowymi, otwartymi, typu roadster (spider), zbudowane w latach 1957 i 1958, kolejne dwa z nadwoziami zamkniętymi, typu coupe, zbudowane w roku 1959; ostatni (roadster) powstały w późniejszym okresie z części.

- ciekawostka: o ile wyczynowe nadwozia roadster wykonano z lekkiego laminatu, karoserie egzemplarzy coupe formowano ręcznie z arkuszy blach aluminiowych. Wyraźnie większa dbałość o detale i formę nadwozi zamkniętych, sugerować może, że myśl o małoseryjnej produkcji i rynkowej obecności tej wersji nie była jej twórcom zupełnie obca.

dla ŠKODA PR Portal - Tomasz Orlik, Automobilista, wrzesień 2015
Fotografie: archiwum ŠKODA

Pobierz plik tekstowy

Format: txt
Rozmiar: 7,63 kB

Pobierz